วรรณกรรมกับการศึกษา...คุณค่าที่มีมากกว่าที่คิด

          ประเทศไทยมีงานวรรณกรรมที่มีคุณค่าจำนวนมากที่แสดงถึงความสามารถด้านภาษาของคนไทยโดยวรรณกรรมตามความหมายในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ได้ให้ความหมายไว้ว่า หมายถึง งานหนังสือ งานประพันธ์ บทประพันธ์ทุกชนิดทั้งที่เป็นร้อยแก้วและร้อยกรอง ซึ่งหนึ่งในบุคคลที่ได้รับการยกย่องด้านวรรณกรรมของไทย คือ สุนทรภู่ ท่านได้รับการยกย่องว่าเป็น “กวีเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์” นอกจากนี้ ในระดับนานาชาติ ท่านได้รับการประกาศให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านวรรณกรรม จากองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือยูเนสโก (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization : UNESCO) และเพื่อเป็นการระลึกถึงความรู้และความสามารถของท่าน จึงได้มีการกำหนดให้ทุกวันที่ ๒๖ มิถุนายน เป็น “วันสุนทรภู่”

          คุณค่าของวรรณกรรม นอกจากคุณค่าโดยตรงที่ผู้อ่านได้รับคือ ความรู้และความเพลิดเพลินแล้ว ในมุมของการจัดการศึกษา วรรณกรรมยังมีประโยชน์และความสำคัญยิ่งต่อการพัฒนาคุณภาพการศึกษาและทักษะของผู้เรียน โดยสรุปดังนี้

1. พัฒนาทักษะด้านต่าง ๆ ของผู้เรียน อาทิ ทักษะการอ่าน โดยส่วนใหญ่เป็นการอ่านที่สามารถดึงดูดความสนใจของผู้เรียนได้ เนื่องจากมีเนื้อเรื่องที่น่าสนใจ ทักษะการเขียน ที่ช่วยให้ผู้เรียนเรียนรู้ที่จะเลือกใช้คำที่เหมาะสมกับวรรณกรรมในแต่ละประเภท ซึ่งทักษะการอ่านและการเขียนจะเป็นทักษะพื้นฐานที่สำคัญสำหรับการเรียนรู้ทุกสาขาวิชาต่อไป ทักษะความคิดสร้างสรรค์/จินตนาการและทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ จากการวิเคราะห์เนื้อเรื่อง สถานที่ และตัวละครที่เกิดจากวรรณกรรมแต่ละเรื่อง  และทักษะการสื่อสาร การที่ผู้เรียนได้อ่านมากขึ้น มีส่วนช่วยพัฒนาทักษะอื่น ๆ ตามมา คือ การสื่อสาร ที่สามารถมีข้อมูลและการเลือกใช้คำที่เหมาะสมและหลากหลายยิ่งขึ้น ซึ่งเมื่อทักษะด้านต่าง ๆ ดังกล่าวข้างต้นของผู้เรียนได้รับการพัฒนา จะส่งผลต่อการเรียนและความมั่นใจของผู้เรียนในการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างการเรียนมากยิ่งขึ้นด้วย

2. เตรียมความพร้อมในการใช้ภาษา โดยการศึกษาวรรณกรรม โดยเฉพาะภาษาต่างประเทศ ช่วยให้ผู้เรียนได้ฝึกและเรียนรู้ภาษาดังกล่าวผ่านเนื้อเรื่องที่น่าสนใจและมีความหลากหลาย เป็นการเตรียมความพร้อมและเพิ่มประสบการณ์การเรียนรู้ทางภาษาให้กับผู้เรียนได้เป็นอย่างดี

3. เพิ่มแรงจูงใจในการเรียนของผู้เรียน  การเรียนผ่านวรรณกรรม โดยเฉพาะวรรณกรรมที่มาจากนักเขียนที่มีชื่อเสียงหรือเรื่องราวที่น่าสนใจ จะช่วยเพิ่มแรงจูงใจและกระตุ้นความสนใจของผู้เรียนมากกว่าข้อความในหนังสือแบบเรียนปกติทั่วไป

4. เพิ่มความรู้ทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ โดยการศึกษาวรรณกรรมจะทำให้ผู้เรียนได้รับความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมและเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่หลากหลายที่จะช่วยเพิ่มเติมความเข้าใจและกระตุ้นให้เกิดแรงจูงใจที่จะเรียนรู้เพิ่มเติม โดยเฉพาะข้อความในวรรณกรรมที่อ้างอิงถึงเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์จะช่วยให้ผู้เรียนได้มีมุมมองที่แตกต่างและกว้างมากขึ้นเกี่ยวกับเนื้อหาสาระที่อ้างอิงถึง หรือเรียนรู้วิถีชีวิตและวัฒนธรรมจากเนื้อหาในวรรณกรรม และนำความรู้และคุณค่าทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ที่ได้รับรู้เป็นบทเรียนในการใช้ชีวิตประจำวัน รวมทั้งเชื่อมโยงผู้เรียนกับประวัติศาสตร์และสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกทางหนึ่ง นอกเหนือจากตำราทางวิชาการเพียงอย่างเดียว

5. เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมการเรียนการสอน การจัดการศึกษาในห้องเรียน หลากหลายสถานศึกษาได้นำวรรณกรรมมาใช้เป็นกิจกรรมการเรียนการสอน อาทิ ให้ผู้เรียนอ่านและทำความเข้าใจกับวรรณกรรม และมีกิจกรรมในห้องเรียนที่ให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็นและความรู้สึกต่อเรื่องที่ได้อ่าน รวมทั้งครูผู้สอนช่วยกระตุ้นการคิดวิเคราะห์และการตัดสินใจอย่างมีเหตุผล ผ่านการตั้งคำถาม หรือการระดมความคิดในกลุ่มย่อย ซึ่งจะช่วยพัฒนาทักษะการทำงานเป็นทีม และพัฒนาทักษะการสรุปและนำเสนอผ่านกิจกรรมการนำเสนอความคิดเห็นของกลุ่มหน้าชั้นเรียน  

            จากที่กล่าวมาข้างต้นเป็นคุณค่าและประโยชน์ในมุมของ “ผู้อ่านวรรณกรรม” แต่วรรณกรรมในอีกมุมหนึ่งคือ “ผู้เขียนวรรณกรรม” โดยเฉพาะสำหรับผู้เรียนหรือระดับเยาวชน พบว่ามีประโยชน์ไม่แพ้กับผู้อ่านเลย อาทิ พัฒนาทักษะการเขียน การใช้ภาษา การสืบค้นข้อมูล และการสรุปและเรียบเรียงเรื่องราวเนื่องจากกระบวนการในการผลิตวรรณกรรมออกมาหนึ่งเรื่อง ผู้เขียนต้องพยายามเรียนรู้และพัฒนาทักษะดังกล่าวข้างต้น รวมทั้งสืบค้นข้อมูลองค์ความรู้ หรือใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการสร้างเรื่องราวหรือตัวละครที่จะช่วยดำเนินเรื่องให้วรรณกรรมมีความน่าสนใจ เป็นที่ยอมรับ และหากผู้เขียนพัฒนาและเรียนรู้ทักษะด้านต่าง ๆ ไปในอีกระดับหนึ่ง จะสร้างเอกลักษณ์และตัวตนในงานเขียน ที่มีลักษณะเฉพาะแต่ละบุคคล ซึ่งนอกจากจะสามารถปฏิบัติเป็นงานอดิเรกแล้ว ยังสามารถใช้เป็นช่องทางในการสร้างอาชีพ ทั้งอาชีพเสริมและอาชีพหลักได้อีกด้วย

----------------------------------

เอกสารอ้างอิง

British council.  (2024).  Using Literature in the Classroom.   Retrieved June 10,  2024 from  https://www.britishcouncil.my/english/courses-children/resources/Literature-in-Classroom.

CEO World magazine.  (2023).  Literature In Education And Its Important Role.  Retrieved  June 12,  2024 from  https://ceoworld.biz/2023/05/18/literature-in-education-and-its-important-role/.

My Tunbridge Wells.  (2024).  The Importance of Literature in Education.  Retrieved  12, 2024 from https://mytunbridgewells.com/literature-in-education/.

Oxford academic.  (1992).  Learning From Literature.  Retrieved June 12,  2024 from  https://academic. oup.com/book/5155/chapter-abstract/147770620?redirectedFrom=fulltext.