ขนิษฐา  จิรวิริยวงศ์
:: สำนักนโยบายความร่วมมือกับต่างประเทศ 
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา

“การทำสงครามกับการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า สายพันธุ์ใหม่ 2019 (Covid-19)”  ในหวู่ฮั่น  （武汉）มณฑลหูเป่ย（湖北）สาธารณรัฐประชาชนจีน (จีน) และการประกาศปิดเมืองห้ามผู้คนเดินทางเข้าออกทำให้สภาพทั่วไปในหวู่ฮั่นตั้งแต่วันที่ 23 มกราคม 2563 จนถึงขณะนี้ ชาวหวู่ฮั่นต้องเก็บตัวอยู่ในเคหสถานของตน ทางการอนุญาตให้แต่ละครอบครัวส่งผู้แทนออกไปซื้อหาข้าวของเพื่อการดำรงชีวิตได้เพียง 1 คน สัปดาห์ละ 1 ครั้ง 

ด้านการศึกษา หวู่ฮั่นจะเปิดภาคเรียนในฤดูใบไม้ผลิอย่างไร？  ประเทศจีนเป็นประเทศที่ให้ความสำคัญต่อการศึกษามาแต่โบราณ แผนการปฏิรูปและการพัฒนาการศึกษาระยะกลางและระยะยาวของจีน (พ.ศ.2553-2563) ที่ใช้อยู่ขณะนี้เน้นย้ำในเรื่องการศึกษาสร้างทรัพยากรมนุษย์ เนื่องจากทรัพยากรมนุษย์เป็นสมบัติล้ำค่าของประเทศ ดังนั้น การศึกษาของจีนจะต้องดำเนินต่อไป กระทรวงศึกษาธิการจีนได้ประกาศว่าแม้ขณะนี้ประเทศเรากำลังทำสงครามกับการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส Covid-19 การศึกษาเราจะหยุดไม่ได้ จึงให้สถานศึกษาเปิดภาคเรียนฤดูใบไม้ผลิอย่างเป็นทางการในวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2563 ในรูปแบบ“停课不停学”(ถิงเค่อปู้ถิงเสว หมายถึงหยุดเรียน (ในโรงเรียน) แต่ไม่หยุดการเรียนการสอน) 

ครูประถมศึกษากำลังสอนในออนไลน์ [https://eunited.com.my/352001/]

กรมการศึกษาหวู่ฮั่นประกาศห้าม ครู นักเรียนและบุคลากรทางการศึกษาพบปะกันเพื่อเตรียมการเรียนการสอนโดยเด็ดขาด พร้อมทั้งให้สถานศึกษาเปิดการเรียนการสอนออนไลน์พร้อมกันในทุกระดับทุกประเภทการศึกษา

> ในวันเปิดภาคเรียนทุกโรงเรียนได้จัดให้มีพิธีเปิดภาคเรียนอย่างเป็นทางการ กำหนดให้นักเรียนทุกคนร้องเพลงชาติอย่างพร้อมเพรียงกันในออนไลน์ต่อหน้าจอคอมพิวเตอร์/โน้ตบุ๊ก/โทรศัพท์มือถือ

> โรงเรียนได้เลือกตัวแทนนักเรียนให้เป็นผู้กล่าวคำปฏิญาณให้เห็นในออนไลน์ ผู้อำนวยการโรงเรียนกล่าวต้อนรับนักเรียนพร้อมให้โอวาท ซึ่งใจความส่วนใหญ่จะกล่าวถึงความไม่ปกติของสังคมที่เกิดจากการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส Covid-19 ให้นักเรียนเข้าใจสถานการณ์ความลำบากของประเทศ โดยขอให้นักเรียนมีความรัก เห็นอกเห็นใจกัน สามัคคีกัน ให้ทุกคนร่วมกันทำหน้าที่ของตน และรับผิดชอบต่อสังคมประเทศ และสังคมโลก ตลอดจนให้กำลังใจว่าหวู่ฮั่นจะสามารถเอาชนะภัยครั้งนี้ได้ และนักเรียนจะได้กลับสู่โรงเรียนของพวกตนอีกครั้งในไม่ช้า 

> พร้อมทั้งกำชับให้นักเรียนต้องเข้าเรียนในออนไลน์ให้ตรงตามเวลาในตารางสอนที่จัดไว้ให้ เนื่องจากยังมีการเช็คชื่อผู้เข้าเรียน เสมือนเรียนอยู่ในห้องเรียนของโรงเรียน

ตัวแทนนักเรียนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการหารือเกี่ยวกับรูปแบบการเรียนการสอนของหลักสูตร

เนื่องจากจีนไม่ได้เตรียมการเพื่อจัดการเรียนการสอนออนไลน์อย่างเต็มรูปแบบในวงกว้างเช่นนี้มาก่อน รัฐบาลจึงได้ทุ่มเทงบประมาณจำนวนหนึ่งเพื่อใช้ดำเนินการเรื่องนี้ และเอกชนหลายแห่งก็ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการออกแบบ Application (App) ในรูปแบบที่หลากหลาย เพื่อให้ฝ่ายการศึกษาสามารถเลือกใช้ให้เหมาะสมกับเงื่อนไขในพื้นที่แต่ละแห่ง และแต่ละวิชา 

สำหรับการเตรียม ครูคณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษา รัฐบาลได้จัดทำโปรแกรมสำหรับสอนครูและคณาจารย์ให้มีความรู้ความสามารถดำเนินการสอนทางออนไลน์ได้ โดยจัดทำไว้ในเว็บไซต์ www.eduyun.cn ซึ่งเป็น  National Public Service Platform for Education Resources มี“云上讲堂”(หยุนซ่างเจี่ยงถางหรือหอบรรยายคลาวด์) ที่แนะนำขั้นตอนและวิธีการสอนให้แก่ครูและคณาจารย์เพื่อทำการสอนในออนไลน์ โดยจัดเตรียมเจ้าหน้าที่ไว้ตอบคำถามเมื่อครูและคณาจารย์มีปัญหา ครูในโรงเรียนต่างๆ สามารถเลือกใช้ App ต่างๆ ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

นอกจากนี้ กรมการศึกษาหวู่ฮั่นยังได้มีคำสั่งให้ครูและคณาจารย์ต้องร่วมกันจัดทำ (ประสานงานผ่านออนไลน์) หลักสูตร สื่อการเรียนการสอน ดำเนินการวางแผนจัดทำคู่มือการเรียนการสอนและวางแผนการดำเนินชีวิตให้แก่นักเรียน โดยให้ความสำคัญต่อการรักษาสภาพจิตใจของนักเรียน และสร้างระบบการรายงานตัวของนักเรียนที่อยู่นอกโรงเรียน กำหนดเวลาในการสื่อสารกับนักเรียนเพื่อรับทราบสถานการณ์การเรียนออนไลน์ของนักเรียนแต่ละคน ไม่ว่าจะเป็นทางโทรศัพท์หรือรูปแบบการสื่อสารออนไลน์อื่น มีการเน้นย้ำเรื่องการดูแลนักเรียนเป็นรายบุคคล โดยครูประจำชั้นหรือประจำวิชาต้องทำหน้าที่เป็นผู้ชี้แนะ เป็นพี่เลี้ยง ในชั่วโมงที่มีการเรียนการสอน ซึ่งบางวิชาอาจมีครูดีเด่นของชาติเป็นผู้สอนใน App ที่กรมการศึกษาจัดไว้ให้ โดยครูและนักเรียนจะเรียนรู้ไปด้วยกัน

ครูที่กลับไปบ้านเกิดในชนบทช่วงปิดภาคเรียน และสอนนักเรียนผ่านโปรแกรมออนไลน์ QQ
[https://new.qq.com/omn/20200214/20200214A0GJR000.html]

ผู้ปกครอง ก็เป็นอีกฝ่ายหนึ่งที่ได้รับผลกระทบจากการสอนออนไลน์ครั้งนี้ สำหรับการเรียนการสอนของนักเรียนระดับปฐมวัยและประถมศึกษา มัธยมศึกษา ผู้ปกครองจำเป็นต้องจัดหาอุปกรณ์เพื่อการออนไลน์ให้แก่บุตรหลาน โดยมีโทรศัพท์มือถือเป็นอย่างน้อย อาจต้องช่วยบุตรหลานที่ยังเป็นเด็กเล็กในการดาวน์โหลดตำรา สื่อการเรียนให้เรียบร้อยก่อนถึงชั่วโมงการเรียนออนไลน์

เด็กมีความตื่นเต้นกับการเรียนออนไลน์ยืนยันว่าการบ้านพวกเราจะทำโดยไม่ตกหล่น [https://eunited.com.my/352001/]

นักเรียน ส่วนใหญ่มีความตื่นเต้นกับรูปแบบการเรียนที่แปลกใหม่ครั้งนี้ แม้ในช่วงแรกยังมีปัญหาสำหรับนักเรียนบางคนที่ยังดาวน์โหลดเอกสารได้ไม่สมบูรณ์ เนื่องจากมีผู้ใช้เป็นจำนวนมากจึงมีความติดขัดอยู่บ้าง

นักเรียนหยุดพักบริหารดวงตาเพื่อถนอมสายตาตามกำหนดเวลาในตารางสอน [https://eunited.com.my/352001/]

กรมการศึกษาเมืองหวู่ฮั่นได้ดำเนินการประเมินผลการเรียนการสอนในสองสัปดาห์หลังเปิดภาคเรียนออนไลน์ พอสรุปได้ ดังนี้

ปัญหาอุปสรรคที่เป็นความท้าทายที่จะต้องปรับปรุงและพัฒนาให้ดีขึ้น 

 

> สัญญาณอินเทอร์เน็ตบางแห่งไม่แรงพอสำหรับการใช้งานคราวละมากๆ ทำให้ขาดความต่อเนื่อง 

 

> ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ยังขาดประสบการณ์การเรียนแบบออนไลน์ ทำให้รู้สึกว่าการเรียนการสอนไม่สะดวกเหมือนเรียนในห้องเรียน ที่สามารถสื่อสารสองทางและเห็นหน้ากันชัดเจนทุกมุม

 

> ชั่วโมงการเรียนออนไลน์ที่ผ่านโทรศัพท์มือถือ/โน้ตบุ๊ก/คอมพิวเตอร์ต่อเนื่องทั้งวัน ทำให้นักเรียนมีปัญหาทางสายตา และชั่วโมงหลังๆ นักเรียนจะขาดสมาธิ

 

> นักเรียนที่เรียนรู้ช้าตามการสอนในออนไลน์ไม่ทัน เนื่องจากเมื่อครูอธิบายผ่านไปแล้วก็ผ่านไปเลย ต้องรอจนถึงท้ายชั่วโมง ครูมีเวลาให้ซักถาม แลกเปลี่ยนความคิดเห็นครึ่งชั่วโมง ซึ่งบางครั้งเมื่อเกิดข้อสงสัยแล้วนักเรียนไม่สามารถเข้าใจขั้นตอนต่อไป 

 

 

[https://eunited.com.my/352001/]

 

 

จากความวิกฤติของหวู่ฮั่นที่ต้องเผชิญกับการสถานการณ์การแพร่ระบาดไวรัส Covid-19 ในขณะนี้จึงเป็นภาวะจำยอมของจีนที่ต้องใช้โอกาสนี้ดำเนินการเรียนการสอนออนไลน์ทั่วประเทศ นับเป็นความท้าทายของวงการศึกษาของจีน สำหรับครู นักเรียน และผู้ปกครองซึ่งต่างก็มีข้อจำกัดที่แตกต่างกัน แต่ต่างก็ต้องพยายามเรียนรู้และสร้างความคุ้นชินกับการเรียนรู้ในรูปแบบใหม่ครั้งนี้ ตามเว็บไซต์จีนได้มีนักวิเคราะห์หลายท่านให้ความเห็นในแนวเดียวกันว่า บนความโชคร้ายก็มีความโชคดี กล่าวคือจากประสบการณ์ครั้งนี้ จีนน่าจะมองเห็นแนวทางการจัดการศึกษาแนวใหม่อีกทางเลือกหนึ่ง ที่สามารถพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนให้มีความสมบูรณ์ ล้ำสมัย ที่สามารถปรับใช้ตามความเหมาะสมกับบริบทในสถานการณ์ต่างๆ ของจีนต่อไป ซึ่งพวกเราคงได้เห็นหลังจากจีน “ชนะสงครามการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส Covid-19” ว่าการศึกษาของจีนจะมีการพัฒนาไปในแนวทางที่สมบูรณ์ และล้ำสมัยอย่างไรต่อไป

 

 

ทางออกการศึกษาของหวู่ฮั่นมีผลบวกต่อโรงเรียนทุกพื้นที่ แม้จะเป็นพื้นที่ห่างไกลต่างได้ใช้ประโยชน์จากการพัฒนาอินเทอร์เน็ตและ App ไปด้วยกัน จึงเป็นเรื่องที่น่าคิดว่าประเทศไทยจะใช้บทเรียนจากหวู่ฮั่นมาพัฒนาการศึกษาของไทยอย่างไร？

 

------------------------------------------

ขอบคุณข้อมูลจาก

http://ysjt.eduyun.cn/

http://www.hxnews.com/news/gn/gnxw/202002/03/1856202.shtml

http://www.edu.cn/xxh/zt/fk/202003/t20200302_1714482.shtml

http://www.chinanews.com/sh/shipin/cns/2020/02-10/news847408.shtml

http://www.bjnews.com.cn/news/2020/01/28/680811.html 

http://www.chinanews.com/sh/2020/02-16/9092922.shtml

https://new.qq.com/omn/20200214/20200214A0GJR000.html

https://eunited.com.my/352001/

https://www.twoeggz.com/info/288088.html

 

 

***********************************
ติดตามข่าวสารได้ที่
Website: www.onec.go.th
FB Page: OEC News สภาการศึกษา