วันนี้ (วันที่ 21 กันยายน 2564) ดร.อำนาจ วิชยานุวัติ เลขาธิการสภาการศึกษา เป็นประธานเปิดการประชุมจัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายการจัดการเรียนรู้พัฒนาสมรรถนะเพื่อการเปลี่ยนแปลง ผ่าน ระบบ Zoom Meeting โดยมีนายสำเนา เนื้อทอง ผู้อำนวยการสำนักมาตรฐานการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู้ กล่าวรายงาน คณบดีคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น (รศ.ดร.สุมาลี ชัยเจริญ) นำเสนอสรุปผลการวิจัย และผู้ทรงคุณวุฒิ 4 ท่าน คือ 1) ศ.ดร.บังอร เสรีรัตน์ 2) รศ.ดร.มนตรี แย้มกสิกร 3) ดร.รัตนา แสงบัวเผื่อน  ผู้อำนวยการสำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. และ 4) นายสุพจน์ จิตร์เพ็ชร์ ผู้อำนวยการกองส่งเสริมและพัฒนาการจัดการศึกษาท้องถิ่น เข้าร่วมอภิปรายและให้ข้อเสนอแนะการประชุมออนไลน์ครั้งนี้มีผู้เข้าร่วมการประชุมประกอบด้วยคณะนักวิจัยของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ผู้แทนสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา/สถานศึกษาทดลอง ใน 5 จังหวัด ได้แก่ ลำปาง สกลนคร ขอนแก่น นครศรีธรรมราช ชลบุรี ผู้บริหารสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นใน 4 ภูมิภาค และข้าราชการสำนักมาตรฐานการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู้ เข้าร่วมการประชุม

ดร.อำนาจ วิชยานุวัติ เลขาธิการสภาการศึกษา กล่าวว่า ผลการดำเนินงานทดลองจัดการเรียนรู้ที่ตอบสนองการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 สู่การปฏิบัติในสถานศึกษา ประเด็น การเรียนรู้เพื่อพัฒนาสมรรถนะเชิงนวัตกรรมของผู้เรียน ได้ผลการดำเนินงานเป็นที่น่าชื่นชม การทำแค่การวิจัยอย่างเดียวนั้นอาจไม่เพียงพอ จำเป็นต้องมีการขับเคลื่อนและนำไปสู่การปฏิบัติได้ด้วย เพราะการปฏิบัตินำไปใช้จะทำให้เกิดการพัฒนาได้จริงทั้งครูและผู้บริหารสถานศึกษา การดำเนินงานที่ผ่านมาอยู่ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ซึ่งเป็นภาวะที่สถานศึกษาต้องปรับรูปแบบและวิธีการเรียนการสอนภายใต้มาตรการป้องกันโรคระบาด จำเป็นต้องผสมผสานทั้ง On-site Online On-air On-demand และ On-hand เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ทุกที่ ทุกเวลา แม้ว่าจะปิดสถานศึกษา ซึ่งการดำเนินงานโครงการนี้ ทั้งคณะวิจัยและสถานศึกษาคงจะมีบทเรียนที่ดีหรือข้อค้นพบที่สำคัญ ได้นำมาเสนอเพื่อรับฟังข้อคิดเห็น และจัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายที่ตอบสนองการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม เพื่อขับเคลื่อนเป้าหมายของการพัฒนาศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ของประเทศตามยุทธศาสตร์ชาติ คือ “คนไทยเป็นคนดี คนเก่ง มีคุณภาพ พร้อมสำหรับวิถีชีวิตในศตวรรษที่ 21” ซึ่งทุกหน่วยงานของกระทรวงศึกษาธิการต่างมุ่งเน้นพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้บรรลุเป้าหมาย ยิ่งมีสถานการณ์โควิด-19 เกิดขึ้น ยิ่งเป็นปัจจัยเร่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและพลิกโฉมการเรียนรู้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะการใช้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษา การปรับบทบาทของครูผู้สอนให้เป็นครูยุคใหม่ การพัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้เรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นผู้สร้างสรรค์นวัตกรรม และเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง
.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาในฐานะหน่วยงานหลักด้านนโยบายการศึกษาของประเทศ ตระหนักถึงผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่จะส่งผลต่อการศึกษาของประเทศ และจำเป็นต้องวางแผน/นโยบายการศึกษาของประเทศเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงในอนาคต โครงการนี้จึงเป็นโครงการสำคัญหนึ่งที่จะทำให้เกิดนโยบายการพลิกโฉมการศึกษาที่เป็นรูปธรรม โดยมีผลการศึกษาทดลองให้เห็นเป็นตัวอย่างในการนำไปปฏิบัติได้อย่างชัดเจน ดร.อำนาจ กล่าว
.
นายสำเนา เนื้อทอง ผู้อำนวยการสำนักมาตรฐานการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู้ กล่าวว่า สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยขอนแก่นดำเนินการศึกษาทดลองจัดการเรียนรู้ที่ตอบสนองการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 สู่การปฏิบัติในสถานศึกษา ประเด็น การเรียนรู้เพื่อพัฒนาสมรรถนะเชิงนวัตกรรมของผู้เรียน โดยเริ่มดำเนินการตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2564 ในพื้นที่ 5 จังหวัด ได้แก่ ลำปาง ขอนแก่น สกลนคร ชลบุรี และนครศรีธรรมราช รวมสถานศึกษาทดลองจำนวน 25 แห่งนั้น ผลการดำเนินงานที่ได้มีดังนี้ 1) ผู้บริหารสถานศึกษาได้รับการพัฒนาตามโมดูลการจัดการเชิงกลยุทธ์เพื่อพลิกโฉมการศึกษา จำนวน 32 คน 2) ครูแกนนำได้รับการพัฒนาตามโมดูลการออกแบบการเรียนรู้เพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรม จำนวน 57 คน 3) ได้แผนการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาสมรรถนะเชิงนวัตกรรม จำนวน 8 – 10 แผนต่อสถานศึกษา รวมจำนวนอย่างน้อย 200 แผน 4) ได้ทดลองจัดการเรียนเรียนรู้พัฒนาสมรรถนะของผู้เรียน จำนวน 20 – 50 คนต่อสถานศึกษา รวมจำนวนผู้เรียนอย่างน้อย 500 คน และ 5) ได้นิเทศครูแกนนำในรูปแบบ PLC ออนไลน์ ทั้งเป็นรายบุคคล รายสถานศึกษา และรายจังหวัด รวมจำนวน 120 ครั้ง

รองศาสตราจารย์ ดร. สุมาลี ชัยเจริญ คณบดีคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวว่า การวิจัยครั้งนี้ต้องการเปลี่ยนโรงเรียนจากเดิมให้กลายเป็นโรงเรียนเชิงนวัตกรรม ซึ่งขณะทำการวิจัยทดลองนั้น เกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 สถานศึกษาไม่สามารถเปิดเรียนได้ตามปกติ จึงมีการจัดการเรียนการสอนหลากหลายรูปแบบ ทั้ง On-site  Online  On-air  On-demand และ On-hand รวมทั้งการจัดการเรียนรู้แบบผสม ซึ่งส่วนมากสถานศึกษาที่เข้าร่วมโครงการจะจัดการเรียนรู้แบบ On-hand โดยผลการศึกษาวิจัย พบว่า สมรรถนะที่พึงประสงค์ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาหลังได้รับการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการสร้างสรรค์นวัตกรรม เช่น สมรรถนะในการใช้อินเทอร์เน็ตค้นหาความรู้เพิ่มเติมจากแหล่งที่เชื่อถือได้ รู้วิธีใช้เทคโนโลยีให้ปลอดภัยและเกิดประโยชน์ และยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น เป็นต้น สมรรถนะที่พึงประสงค์ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นหลังได้รับการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการสร้างสรรค์นวัตกรรม เช่น รู้จักระมัดระวังในการติดต่อกับบุคคลหรือใช้ข้อมูลผ่านทางสื่อออนไลน์มากขึ้น รู้จักตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลก่อนที่จะมานำเสนอให้ผู้อื่นรับฟัง และรู้ว่าควรจะใช้คำพูดอย่างไรเมื่อต้องพูดในที่สาธารณะ เป็นต้น และสมรรถนะที่พึงประสงค์ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายหลังได้รับการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการสร้างสรรค์นวัตกรรม เช่น ผู้เรียนรู้จักยอมรับและปรับปรุงชิ้นงานให้ดีขึ้น รู้จักสอบถามความคิดเห็นของเพื่อนและคุณครูเพื่อนำมาสู่การสร้างชิ้นงานที่มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น และรู้จักสร้างชิ้นงานที่จะมอบให้ผู้อื่นเกิดคุณค่าในการนำไปใช้ได้อย่างสูงสุด เป็นต้น สำหรับผลที่เกิดขึ้นกับครู พบว่า ครูแกนนำสามารถออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้และนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ตามกลุ่มสาระการเรียนรู้ของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยทุกแผนการจัดการเรียนรู้มีการออกแบบตามหลักการทฤษฎี และกระบวนการจัดการเรียนรู้ตามกรอบแนวคิดของห้องเรียนกลับด้าน (Flipped classroom) สอดคล้องตามกรอบแนวคิดที่ส่งเสริมการสร้างสรรค์นวัตกรรม
.
ทั้งนี้ ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะที่ได้จากการประชุม สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาและคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จะนำไปสรุป วิเคราะห์ จัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย และส่งต่อให้กระทรวงศึกษาธิการ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เพื่อการพิจารณาขยายผลต่อไป

***สามารถรับชมการประชุมย้อนหลังได้ที่ https://fb.watch/89lGUc1cBy/ ***

ภาพและข้อมูลเพิ่มเติม https://www.facebook.com/media/set/?vanity=627180797293850&set=a.6510891472256057